Stel je voor dat je vastzit in een brandend gebouw.
Je instinct is om te vluchten, te overleven. Voor iemand met een verslaving kan het stoppen met hun middel of gedrag net zo voelen. Het is een overlevingsmechanisme dat diep geworteld is in het brein.
Het Verslaafde Brein: Hoe Stress en Trauma Leiden tot Verslaving
Ons brein is ontworpen om te overleven. Wanneer we worden geconfronteerd met stress, trauma of pijn, reageert het met een vecht-, vlucht- of bevriesreactie.
Bij sommige mensen kan verslaving een manier worden om deze overlevingsmodus te activeren. Het verslavende middel of gedrag biedt tijdelijke verlichting en een gevoel van controle in een chaotische wereld.
Ken jij...
het concept van "emotionele disregulatie"? Dit is een veelvoorkomend probleem bij verslaving, waarbij iemand moeite heeft om emoties te reguleren en te verwerken.
De Overlevingsvalkuil: Waarom Verslaving Voelt als Noodzaak
Wanneer verslaving een overlevingsmechanisme wordt, voelt stoppen alsof je essentiële hulpmiddelen opgeeft. Het brein associeert het middel of gedrag met veiligheid en comfort, waardoor het loslaten ervan angst en paniek kan veroorzaken.
Reflecteer:
Welke situaties of emoties triggeren jouw behoefte aan je verslaving? Wat probeer je te overleven?
Overleven in Actie: Hoe Verslaving Zich Manifesteert
Een oorlogsveteraan die alcohol gebruikt om PTSS-symptomen te onderdrukken.
Iemand die misbruik heeft meegemaakt en zich tot drugs wendt om de pijn te verdoven.
Een kind dat gameverslaafd raakt om te ontsnappen aan een chaotische thuissituatie.
De Neurobiologie van Verslaving: Hoe je Brein Verandert
Herhaaldelijk gebruik van middelen of gedragingen verandert de structuur en functie van het brein. De hersenen worden overspoeld met dopamine, een neurotransmitter die geassocieerd wordt met plezier en beloning. Dit leidt tot tolerantie, waardoor je steeds meer nodig hebt om hetzelfde effect te bereiken.
"Verslaving is geen keuze, het is een band met pijn." — Gabor Maté
Gabor Maté, een gerenommeerde arts en expert op het gebied van trauma en verslaving, benadrukt dat verslaving vaak voortkomt uit een diepgeworteld innerlijk lijden. Het gebruik van middelen of destructieve patronen is een manier om te ontsnappen aan emotionele pijn, niet een bewuste keuze voor zelfdestructie.
Dit citaat nodigt uit tot compassie: in plaats van iemand met een verslaving te veroordelen, kunnen we ons afvragen wat die persoon probeert te verzachten of vermijden.
Ontrafel je Overlevingsmodus: Stappen naar Herstel
Identificeer je triggers: Welke situaties, emoties of mensen activeren je overlevingsmodus?
Ontwikkel gezonde copingmechanismen: Zoek naar alternatieve manieren om met stress en emoties om te gaan, zoals mindfulness, yoga of ademhalingsoefeningen.
Creëer een veilige omgeving: Omring jezelf met mensen die je steunen en je helpen om te groeien.
De Overlevingsstrijd: Valkuilen bij Herstel
Minimaliseren van trauma: "Het is al zo lang geleden, het kan geen invloed meer hebben."
Vermijden van emoties: "Ik moet sterk zijn, ik mag niet huilen."
Isolatie: "Ik kan dit alleen aan."
Boodschap: Het is oké om kwetsbaar te zijn. Zoek steun en erken de impact van je ervaringen.
Van Overleven naar Leven
"Na jaren van drugsgebruik besefte ik dat ik niet echt leefde, maar overleefde. Door therapie leerde ik omgaan met mijn trauma's en gezonde copingmechanismen te ontwikkelen. Nu voel ik me eindelijk vrij." - Dit verhaal illustreert dat herstel mogelijk is, zelfs als verslaving voelt als overleven.
Van Overlevingsmodus naar Veerkracht
Word je bewust van je lichaam: Let op signalen van stress, zoals een verhoogde hartslag of gespannen spieren.
Oefen mindfulness: Breng je aandacht naar het huidige moment, zonder oordeel.
Zoek verbinding: Praat met vrienden, familie of een therapeut over je ervaringen.
Tipje:
Houd een dagboek bij waarin je je emoties en triggers opschrijft. Dit kan je helpen om patronen te herkennen en gezondere keuzes te maken.
"Het tegenovergestelde van verslaving is niet soberheid, het is verbondenheid." — Johann Hari
Johann Hari benadrukt in zijn onderzoek naar verslaving het belang van relaties en gemeenschap. Mensen raken vaak verslaafd wanneer ze zich geïsoleerd voelen, afgesneden van anderen of van zichzelf.
Dit citaat suggereert dat herstel niet alleen gaat over het stoppen met het schadelijke gedrag, maar ook over het herstellen van verbindingen: met anderen, met betekenisvolle activiteiten en met het leven zelf.
Deze citaten belichten dat verslaving niet alleen draait om het middel, maar vooral om wat eronder ligt. Wat roept dit bij je op?
Boeken en Meer:
"De Body Keeps the Score" - Bessel van der Kolk
"Trauma en Herstel" - Judith Herman
"Het Verdwenen Zelf" - Donald Kalsched
"De Kracht van Kwetsbaarheid" - Brené Brown
"Mindfulness voor Beginners" - Jon Kabat-Zinn
Bevrijd jezelf van de Overlevingsmodus
Je bent meer dan je verslaving. Je hebt de kracht om de overlevingsmodus te doorbreken en een leven te creëren vol betekenis en verbinding.
Wat Nu?
Welke stap ga jij vandaag zetten om je overlevingsmodus los te laten? Zoek steun, ontwikkel gezonde copingmechanismen en herontdek je innerlijke kracht.
